Yazar
Sarah ELTON
Prof., Durham Üniversitesi Antropoloji Bölümü Evrimsel Antropoloji Araştırma Grubu. [email protected]

Özet

  • İlk kez 1950’li yıllarda literatürde yer almaya başlayan ve 1980’li ve 1990’lı yıllarda öne çıkan bir kavram olan Taş Devri diyeti, giderek yoğun ilgi gösterilen bir diyet türü haline gelmiştir. Bu diyet türü modern obezite ve kronik hastalık salgınını önlemenin bir yolu olarak, tarım öncesi dönem insanının beslenme düzeninin benzerini oluşturmayı amaçlamaktadır. Öte yandan obezite ve kronik hastalıkların artışından evrimsel tıp açısından ele alındığında modern ortamlarla, etkisiz hatta geçmişte avantaj sağlayıcı olabilen genler/biyolojik özellikler arasındaki ‘uyumsuzluk’ sorumlu tutulmaktadır. Kitle pazarlaması ve yönlendirmenin ve yüksek derecede işlem görmüş gıda türlerinin yaygınlaştığı bir ortamda Taş Devri diyeti doğru bir seçim midir? Bu makalede, Taş Devri diyeti incelenerek konuya ilişkin bakış açıları değerlendirilmekte, evrimsel tıp bakış açısından yararlanarak “uyumsuzluk” ele alınmakta ve kitle pazarlaması ve aşırı işlenmiş gıdalar göz önüne alınarak konu irdelenmektedir.

Summary

  • A concept finding a place in relevant literature for the first time in the 1950’ ies and coming to the fore in the 80’ ies and 90’ ies , “Stone Age diet” has now become a type of diet drawing even more interest. As a way of preventing modern obesity and chronic diseases, this type of diet strives to simulate the nutrition pattern of pre-agrarian humanity. Meanwhile, addressing the increase in obesity and chronic diseases from the perspective of evolutionary medicine, the mismatch between modern environments and genes/biological characteristics which might have been advantageous in the past is blamed. Is Stone Age diet a right choice in an environment where mass marketing and orientation as well as excessively processed foods dominate? This article examines stone age diet, evaluates diff erent approaches to the issue, addresses “mismatch” by capitalizing on the perspective of evolutionary medicine, and further analyses the issue by taking due account of facts like mass marketing and ultra-processed foods.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: evrimsel tıp, Taş Devri diyeti, beslenme, işlenmiş gıdalar
    EN: evolutionary medicine, Stone Age diet, nutrition, processed foods