Özet
-
Amaç: Bu çalışmada, diş hekimlerinin piyasa mekanizmalarının ağız-diş sağlığı alanındaki rolüne yönelik algılarının ve Sağlıkta Dönüşüm Programının (SDP) etkileri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır, Yöntem: Tanımlayıcı özellikteki bu çalışmaya on farklı ilden, cinsiyetlerine, çalışma biçimlerine ve uzmanlık durumlarına göre çeşitlilik gösteren 49 diş hekimi dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri 31 derinlemesine görüşme ve üç odak grup görüşmesi ile toplanmıştır. Tüm görüşmelerin ses kaydı alınmış ve birebir çözümleri yapılmıştır. Görüşme metinleri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular: Altı tema ortaya çıkmıştır; 1) toplum ağız-diş sağlığı sorunlarının nedenleri, 2) diş hekimliğinde girişimcilik ve serbest piyasa dinamikleri, 3) ağız-diş sağlığı sistemi önerisi 4) SDP’nin etkileri, 5) uzmanlık, 6) diş hekiminin ve meslek örgütünün politika ile ilişkisi. Katılımcıların önemli bölümü ağız-diş sağlığı sorunlarının temel nedenini bireysel sorumlulukların yerine getirilmemesine bağlamıştır. Piyasa mekanizmalarına ilkesel olarak karşı çıkmamakla birlikte, diş hekimleri piyasa yönelimli sistemin hastalara ticari yaklaşma zorunluluğu getirdiğini, karlı hizmetlerin teşvik edilmesine yol açtığını açıklamıştır. Diş hekimlerinin büyük bölümü devletin özel muayenehanelerden hizmet satın almasını önermektedir. SDP’nin diş hekimliğinde işçileşme süreci başlattığı,kamudaki hizmetlerin niceliğini arttırırken, niteliğini çok dramatik bir şekilde azalttığı, kamu diş hekimlerinin kendilerini giderek daha yalnız, sağlıksız ve güvencesiz hissettikleri belirlenmiştir. Aşırı uzmanlaşmanın diş hekimlerinin çalışma alanının daralma tehlikesi taşıdığı bildirilmiştir. Katılımcılar diş hekimlerinin politikaya uzak bir meslek grubu olduğunu düşünmektedir. Sonuç: Çalışma, piyasa mekanizmalarına terk edilen bir sağlık alanında hekimlerin mesleki kimliklerinin ticari unsurlardan kaçınılmaz biçimde etkilendiğini ve SDP’nin gerek diş hekimleri gerekse toplumun sağlığı açısından onarılması güç yaralara yol açtığını göstermiştir.
Summary
-
Aims: This study explores the dentists’ opinions on how the market-orientation and “Health Transition Program” affects dental health care services and their professional identitity. Methods: The study population of this descriptive research consisted of 49 dentists with a variety of background characteristics such as city, gender, workplace and specialty. Data was collected through 31 in-depth and three focus-group interviews. The interviews were audiotaped and transcribed verbatim. Transcripts were analyzed through content analysis method. Findings: The analysis yielded six themes: 1) reasons of community dental health problems, 2) market-orientation and entrepreneurism in dentistry, 3) dental health care model recommendations, 4) effects of Health Transition Program on healthcare system and dentistry 5) specialism, 6) relationship of dentists and their assocations to political issues. Majority of the participants linked the main reason of community oral health problems to the failure in fulfilling personal responsibilities. Participants did not refuse on principle the place of market-economy rules in dentistry, however complained that market-oriented systems necessitate to approach patients commercially, to neglect preventive care, and to promote profitable procedures. Majority of dentists recommended that the state to purchase service from private dental surgeons. It was stated that Health Transition Program initiated a proleterization process in dentistry and decreased the public service quality dramatically, while increasing the service quantity; and public employee dentists have been feeling themselves more and more lonely, unhealthy and insecure. Excessive specialization was criticized and it was reported that field of dentistry was under threat of restriction. Participants thought that dentists have been standing aloof from politics and opposing to involvement of Professional association in the politics other than health issues .Conclusion: This study showed that in a health profession domain left in possession of market mechanisms, professional identity was inevitably influenced by elements of commodification and Health Transition Program has caused irreparable damages both on dentistry and community health.
