Yazar
Neriman AYDIN
Yrd. Doç. Dr. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

Özet

  • Yaşam boyunca en önemli sağlık belirleyicileri arasında yer alan sosyoekonomik durum en çok çocukları etkilemektedir. Yoksulluk ve düşük sosyoekonomik durum bebeklik ve çocuklukta, yüksek ölüm riski, kronik çocukluk çağı hastalıkları ve birçok akut hastalıkla da ilişkilidir. Dünya’da 5 yaş altı ölüm oranı DSÖ Afrika Bölgesinde binde 95 iken Avrupa Bölgesi’nde binde 12’dir. Yıllar içinde azalma olsa da, bölgeler arası eşitsizlik artarak devam etmektedir. Yüksek gelirli ülkelerde ölüm nedeni ağırlıklı olarak konjenital anomaliler ve prematürite iken düşük gelirli ülkelerde enfeksiyon hastalıklarıdır. Bir başka önemli gösterge olan yaşına göre düşük ağırlıkta olma, özellikle Afrika’da ve Güney -Doğu Asya’da önemli boyuttadır. Beslenme problemlerinin çocuk ölümlerinin % 45’inde altta yatan neden olduğu tahmin edilmektedir. Bağışıklama oranlarında da eşitsizlikler görülmektedir. 2011 yılında 1 yaşına kadar kızamık aşısı yapılanların oranı DSÖ Afrika Bölgesi’nde %75, Batı Pasifik Bölgesi’nde %96 olarak gerçekleşmiştir. Aynı bölgelerde DBT3 aşısı için oranlar %71 ve %96 olarak gerçekleşmiştir. Sağlık düzeyi ile ilgili tüm göstergelerde kızlar erkeklere göre kırsal alanda yaşayanlar kentsel alanda yaşayanlara göre, hiç eğitim almamış anne çocukları ilköğretim ya da daha yüksek eğitim almış anne çocuklarına göre dezavantajlı durumdadır. Sağlıkta eşitsizliklerin giderilmesi için, güçlü, etkili ve sistematik stratejiler politik kararlılık, ulaşılabilir hedef seçimi, sağlıkta sosyoekonomik eşitsizliklerin önemini kavramış insan gücünün ve kamuoyu duyarlılığının oluşturulması gereklidir.

Summary

  • Socioeconomic status, one of the most important health determinants throughout life, aff ects children mostly. Poverty and low socioeconomic status are associated with increased risk of mortality during infancy and childhood, chronic childhood diseases and many acute illnesses. While the mortality rate among children under 5 years of age is 95 per 1000 in the WHO African Region, it is 12/1000 in the European Region. Despite reduction over the years, interregional inequalities are increasing steadily. Congenital anomalies and prematurity are the leading causes of death in high-income countries, whereas infectious diseases rank first in lowincome countries. Another important index, babies with low weight for age are particularly prevalent in Africa and Southeast Asia. Nutritional problems are considered as the underlying cause of 45% of child deaths. Inequalities are also observed in immunization rates. In 2011, 75% of infants up to 1 year of age residing in the WHO African Region and 96% of those in West Pacific Region were vaccinated against measles. The corresponding figures for DBT3 vaccine in those regions were 71% and 96%, respectively. With regard to all indices of health status, girls versus boys, people residing in rural areas versus those residing in urban areas and children whose mothers never had any education versus those whose mothers had primary school or higher education are at a more disadvantageous position. Robust, eff ective and systematic strategies, political determination, selection of achievable targets, increased public awareness and manpower with an understanding of socioeconomic inequalities are needed in order to eliminate health inequalities.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Çocuk, Sağlıkta eşitsizlik
    EN: Child, Health inequality