Yazar
İzmir Tabip Odası Ana-Çocuk Sağlığı Çalışma Grubu


Metin / Text
  • Toplumlarda belirli nitelikler açısından kenarda kalan bir takım alt gruplar bulunmaktadır. Burjuva değer yargıları çerçevesinde bu gruplar üretime katılmadıkları ölçüde, olumsuz bir biçimde karşılanmakta ve itilmektedir. İnsanın bir makina gibi görüldüğü ve toplumsal koşullamayla grup grup standartlaştırılmak istenen bir toplumda, bu alt grupların dışlanması olağan bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Sağırlar, körler, dilsizler ve sakatlar gibi fiziksel bir arızası olanların yanı sıra, tutuklular, yaşlılar, akıl hastaları ve kimsesiz, bakıma muhtaç çocuklar da bu gruplarda toplanmaktadır. Bu alt gruplar karşısında toplumun davranış biçimi ile bunların eğitimi, sağlığı, beslenmesi, barındırılması, sosyal güvencesi ve toplumsal çevreye uyumu gibi ihtiyaçlarını giderme yolları, toplumun sosyo-ekonomik yapısıyla doğrudan ilişkilidir. Bu sorunu çözmede tarihte çoğu kez en kısa ve en ucuz bir çözüm yolu olarak bir eleme ve hatta yok etme mekanizmasına başvurulmuştur. Bu gün artık bu denli açık bir eleme yaıpılmıyor, yapılamıyor. Bu kişilerin lehine bir takım çabalar gösteriliyor. Görünürde «insancıl» bir amacın sonucu gibi algılanabilecek bu çabalar, temelde toplumun kendi düzen ve statükosunu koruma isteğinden kaynaklanmaktadır. Çünkü bunlar başı boş bırakıldığında tüketici, asalak, suçlu ve toplum düzmanı olmaya yöneldikleri ve dolayısıyla hem ekonomi kve hem de toplumsal düzenin gereklerine uymadıkları görülmektedir. Buna karşın bu alt grupların toplumla yeniden bütünleştirilmesi yolundaki girişimler, bunlar hakkındaki isteksizlik ve inançsızlık yüzünden, başarısız kalmakta ve gösterişten öteye gidememektedir. İleri kapitalist ülkelerde bile bu muhtaç gruplara her türlü şekilsel yardım sağlanırken, duygusal ve toplumsal doyumları geçiştirilmektedir. Ve gerçekte tüm bu çabalar bu grupları toplumdan soyutlama işlevini gerçekleştirmektedir. İzmir Tabip Odası Ana-Çocuk Sağlığı Grubu olarak bu tür alt gruplardan biri olan ve Bornova Yetiştirme Yurdu'nda kalan 250 çocuğun sorunlarına eğildik. Araştırma için hazırlanan anketi, 7-18 yaşlar arasındaki 70 erkek çocuk üzerine uyguladık. Anket soruIarı kısaca 4 ana bölümde özetlenebilir. Birinci bölümde çocuğun sosyo-ekonomik durumu ve kimliği araştırılmaktadır. İkinci bölümde, çocuğun içinde bulunduğu kurumu, kurumda çalışan yönetici, öğretmen ve diğer memurları değerlendirmesini konu aIan sorular bulunmaktadır. Üçüncü bölümde, çocuğun ruhsaI durumu araştırılmaktadır. Dördüncü bölümde ise, çocuğun tutumları, kişilik çizgileri ve değer yargılarının saptanması amaçlanmaktadır. Anket verilerinin değerlendirmesi dört aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk olarak anket sorularından her birinin seçeneklerine göre çocukların sayısal ve yüzdesel durumları saptanarak değerlendirme yoluna gidilmiştir. Bu ilk betimsel aşamadan sonra, çapraz çizelgeler hazırlanmıştır. Çaprazlama işleminde, yurttan memnunluk, öğretmenlerle özdeşleşme, yurdun yönetim kadrolarının değişmesinin sonuçları, çocukların toplumda yükselme yolları konusundaki tercihleri, yurttan kaçma, aile dışında mutluluk, aile yapısı, yaş grubu, daha önce başka bir yurtta bulunma, ana-babanın şu andaki durumu ve psikosomatik yakınmalar v.b. değişkenlere göre incelenmiştir. Üçüncü aşamada da çocukları belirli özelliklere göre gruplandırma yoluna kidilerek bu gruplaşmaların temelinde yatan faktörler araştırılacaktır. Son olarak, çocukların kişilik yapıları, değer yargıları ve tutumları birleşik bir değerlendirme ölçütüne göre değerlendirilecektir. Bu bildiri çerçevesinde araştırma sonuçlarından beIIi başlıcalarına kısaca göz atmakla yetineceğiz. SONUÇLAR «Yetiştirme Yurdu Çocukları» kimdir? sorusuna anket verileri ışığında şu bilgiler getirilebilir. - Bunlar büyük oranda kırsal kesimden gelmektedir. (% 66 köy, kasaba; % 20 il). - Bunların yarısına yakını (% 49) 0-6 yaş çocuklarına özgü yurtlardan gelmektedir. - Çoğunluğu gelir düzeyi düşük ailelerden gelmektedir. TABLO 1. - Baba meslekleri dikkate alındığında, büyük bir kısmı işçi ve çiftçi çocuğudur. TABLO 2. - Ana-babaların eğitim düzeyi düşüktyür. TABLO 3-4. - Anne-babaların şu anki durumlarına ilişkin veriler TABLO 5'de görülmektedir. - Çocukların yurda geliş nedenleri TABLO 6'da görülmektedir. Demek ki, çoğunluğu sosyo-ekonomik düzeyi düşük ve kırsal kesimden gelen çocuklar, kendilerine bakan kişilerden biri ölünce veya aileden kopunca diğeri tarafından yurda getirilmektedir. Geliş nedenleri özellikle ekonomik nedenli görünmekte ve ayrıca, % 8,5 gibi bir kısmı da yurdu yatılı bir okul gibi görmektedir. Çocukların yurt ve yönetim haıkıkındaki düşünceleri, şu noktalarda özetlenebilir : - Çocukların öğretmenlere karşı duygu ve değerlendirmeleri ne çok olumlu ne de çok olumsuzdur. Çocuklar yurt personeli ve öğretmenlerin değişmesinin, sorunlarının çözümünde pek önemi olmadığına işaret etmektedirler. - Çocukların % 45'i uygulanan disiplini normal bulurken, % 35' i gevşek bulmaktadırlar. TABLO 7. Tutum sorularına verilen yanıtların ortaya koyduğu sonuçlarla bu nokta bağlandığında, öyle görünüyor ki çocuklar, otoriteriyen bir kişiliık geliştirme eğilimi göstermekte, hoşgörürlükten, anlayıştan yoksun olarak eğitilmektedirler. Bunun çocuğun gelişmesi, toplumsallaşması açısından kaygı verici olduğundan kuşku yoktur. - Çocukların % 77'si öğretmenlerin kendilerine eşit davranmadığı görüşünü taşımaktadırlar. 7-18 yaş diliminin, çocuğun gelişim dönemleri açısından genişliği düşünülürse, büyüklerin küçükleri ezici, kullanıcı bir tutum içinde olmaları, çıraklık yapan küçük çocuklardan para sızdırmalar gibi olgular, yurt yaşamında informel bir hiyerarşinin varlığını göstermektedir. - Çocuklara göre yurttaki en önemli sorunlar Tablo 8'de görüldüğü biçimde betimlenebilir. Tablo psikososyal sorunların (aile eksikliği, yurt dışı ilişki) bu çocuklar için ekonomik sorunlar kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. - Çocukların yurtta en fazla eksikliğini hissettikleri şeyler TABLO 9. da görülmektedir. - Çocukların yurttan en fazla hoşlandıkları şeyler TABLO 10'da görülmektedir. - Çocuklarda, ruhsal, fizikseI bozuklukları araştırdığımızda, % 8,5'inde fizikseI bir bozukluk (sakatlık, malformasyon), % 4,2'sinde geri zekalılık, TABLO 11'de görüldüğü gibi % 15'inde kekemelik, % 27'sinde gece işemesi, % 8'inde homoseksüellik, (bu oranın gerçekte daha yüksek olduğu inancındayız) olguları saptanmıştır. Çocukların kişilik yapılarıyla ilgili verilerden çıkan belli başlı sonuçlar şöyle özetlenebilir. - Hayatta yükselmenin yolu olarak çocukların % 53'ü kişisel yetenekleri belirtirken % 47'si bunu dış bir etkene ve şansa bağlamaktadır. Ancak, daha önce 0-6 yaş grubu yetiştirme yurdundan gelenler % 61 oranında dış etkenleri öne sürerken, diğerlerinin % 62'si yükselmeyi insanın öz yeteneklerine bağlamaktadır. Denilebilir ki, yurt yaşamı uzadıkça çocukIar daha teslimiyetçi ve pasif olmaktadırlar. TABLO 12-13. Bir başka soruda, çocukların % 90'ının kendilerine yardım eden birinin olmasını istemeleri de bu olguyu destekIemektedir. - Çocukların mesleki ilgileri TABLO 14'de görülmektedir. Çocuklar çoğunlukla bu meslekleri bir özlem olarak dile getirmekte ve gerçekte bunun bir «hayal» olduğunu belirtmektedirler. - Çocukların hayatta değer verdikleri konular TABLO 15'de görülmektedir. - Çocukların herhangi bir derdi olduğunda bu dertlerini açtıkları kişiler TABLO 16'da görülmektedir. - Çocukların çevrelerindeki kişilerle identifikasyonu olgusu, normal çocuklarda çokça görülen bir olgudur. TABLO 17'de görüldüğü gibi yurttaki çocuklardan ancak % 43'ünün bu eğilimi göstermeleri ilgi çekicidir. - Çocukların aile dışında mutlu olunu, olunamıyacağı hakkındaki yanıtları TABLO 18'de verilmektedir. - TABLO 19'da görüleceği üzere yurttan kaçma eğilimi küçük yaşta yurda gelenlerde daha fazla görülmektedir. - TABLO 20'de yurttan memnunluk ziyaret edilenlerde daha fazla olmaktadır. Son olarak çocukların kişilik yapıları arasındaki ortaklıklar Cluster analizi yöntemi ile araştırıImıştır. Ve aocukların sorulara karşı yönelimlerindeki ortaklık % 66 derecesinde bütünleşmiştir. Bu oldukça yüksek bir derecedir.

Tablo Başlıkları / Table Heads

  • Tablo 1. Ailelerin gelir düzeylerini gösteren Tablo 2. Çocukların babalarının meslek dağılımları Tablo 3. Babaların eğitim durumlarını gösteren tablo Tablo 4. Annelerin eğitim durumlarını gösteren tablo Tablo 5. Çocukların anne-baba durumlarını gösteren tablo Tablo 6. Çocukların yurda geliş nedenleri Tablo 7. Çocukların öğretmenlerin disiplin uygulamalarını nasıl değerlendirdiklerini gösteren tablo Tablo 8. Çocukların yurtdaki en önemli sorunları Tablo 9. Çocukların yurtda eksikliğini en fazla hissettikleri nedenleri gösteren tablo Tablo 10. Çocukların yurt yaşamında en çok hoşlandıkları faktörler Tablo 11. Çocukların kekemelik durumlarını gösteren tablo - Çocukların gece işemesi durumlarını gösteren tablo Tablo 12. Çocukların hayatta yükselme yollarını ne şekilde değerlendirdiklerini gösteren tablo Tablo 13. Tablo 14. İlerde ne gibi bir meslekte çalışmak istedikleri Tablo 15. Çocukların en fazla değer verdikleri faktörler Tablo 16. Çocukların herhangi bir derdini kime anlattıklarını gösteren tablo Tablo 17. Çocukların benzemek istedikleri kişilerin genel dökümü Tablo 18. Tablo 19. Tablo 20.