MAKALE ARTICLE

Hekim-hasta ilişkisi, güvene dayalı bir ilişkidir. Hastanın hekime güvenmesinin temel dayanağı, hekimlik uygulamasının tıbbi bilgi-beceri ve meslek etik ilkeleri çerçevesinde gerçekleştirileceği yönündeki beklentisinin meslek yeminiyle güvence altına alınmasıdır. Mesleki değerlerin korunduğu, insan yaşamına ve onuruna saygının esas alındığı bu tür bir ilişki ise, öncelikle mesleki özerkliği ve hekim bağımsızlığını gerektirmektedir. Ancak tarihin her döneminde egemen üretim sistemleri, iktidar yapıları, siyasal iklim, sağlık politikaları, toplumsal dinamikler ve geçerli tıbbi paradigma gibi nedenlerle mesleki özerkliğe ve hekim bağımsızlığına yönelik çeşitli tehditler olagelmiştir. Küresel ve bölgesel savaşlar, silahlı çatışmalar, baskıcı rejimler ve yürürlükteki sağlık politikaları, mesleki özerkliğe ve hekim bağımsızlığına yönelik müdahalelerin yoğunlaştığı durumlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu durumlarda mesleki karar alma süreçlerinden uygulama olanaklarına, tıbbi araştırmalardan toplumsal olaylarda acil tıbbi yardıma kadar geniş bir yelpazede hekim bağımsızlığının sınırlandırıldığı ya da baskı altına alındığı gözlemlenmektedir. Mesleki özerkliğin korunması ve hekim bağımsızlığının güvence altına alınması, başta Dünya Tabipler Birliği olmak üzere ulusal ve bölgesel düzeyde çalışmalarını yürüten hekim birliklerinin öncelikli gündemleri arasında yer almaktadır. Bu makalede, mesleki özerkliğe ve hekim bağımsızlığına yönelik tehditler, dünyanın farklı coğrafyalarından seçilen tarihsel ve güncel örneklerle birlikte ele alınmıştır.
Geliş Tarihi : 21.02.2019
Kabul Tarihi : 28.02.2019

Physician-patient relationship depends upon confidence. The major support of patient’s confidence to the physician is that, physician’s performance according to medical knowledge skill and professional ethics is under the assurance of the professional oath. First of all, professional autonomy and physician’s independence are required in order to establish a relation that respects human life and honor and professional values. But threatenings to professional autonomy and physician’s independence existed in history, due to the sovereign production system, main political system, political atmosphere, health politics, social dynamics and valid medical paradigm. Global and regional wars, armed confl icts, repressive regimes and health politics in force are the situations that intervention to professional autonomy and physician’s independence is intense. It has been observed that under these circumstances, all of the procedures from professional decision making to practical possibilities, from medical research to emergency aid in social events have either limited or suppressed the physician’s independence. To assure the professional autonomy and physician’s independence is the first goal of the World Medical Association and national and regional medical associations. Threats to professional autonomy and physician’s independence in diff erent countries with historical and recent examples is discussed in this article.
Received : 21.02.2019
Accepted : 28.02.2019