Yazar
M. Cumhur İZGİ
Öğr. Gör. Dr. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik AD.

Özet

  • Tıp sağlık hizmeti sunumunda bilimsel bilgiyi kullanmaktadır. Söz konusu bilginin üretilebilmesi, bilimin tanımında da yer alan doğrulama yöntemlerinin kullanılması ile olanaklıdır. Mesleğin öznesi ve nesnesinin insan olması bazı doğrulamanın insan üzerinde olmasını zorunlu hale getirmektedir. Ancak tarihsel süreç içinde bakıldığında birçok insan gönüllüler üzerindeki çalışmaların ciddi etik ihlaller içerdiği, gönüllülerin aydınlatılmış onamlarının alınmadığı, fiziksel ve ruhsal acılara hatta yaşam hakkının ortadan kaldırılmasına neden olduğu görülmektedir. Bu ihlaller insan üzerindeki çalışmaları tartışmalı hale getirmiştir. İnsan üzerinde deney yapmak etik ve yasal sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. Örselenebilir olarak kabul edilen ve özerkliklerini kullanma konusunda yeterlilikleri sınırlandırılmış bireyler üzerinde yapılacak araştırmalarda ise söz konusu sorumluluklar ve tartışmalar daha da artmaktadır. Bu makalede etik duyarlılığın böylesi bireyler üzerindeki deneyler için artırılması gerekliliği konunun yasal boyutları ile birlikte ele alınmıştır.

Summary

  • Medical health service uses the scientific information during the providing this service. The generation of this type of information can be possible with using the verification method that is also included in the definition of science. Since the subject and the object of this profession is human being, this situation make human being to be used in some of these verifications compulsory. However, when it is looked into this issue through the historical period, it is seen that the investigations on these human subjects include serious ethical violations and it is not taken the informed consent of these subjects and it leads to the physical and psychological harm on these subjects. Therefore, these violations make the investigations on human beings become controversial issue. Carrying out experiment on human beings require the ethical and legal responsibility. These responsibilities and discussions increase especially at Investigations actualized on individuals who are
    Accepted as vulnerable and limited on using their autonomy related with their capability. In this study, the necessity of ethical sensitivity on experiments actualized with such individuals and its legal aspects are discussed.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Örselenebilir grup, Özerklik, Araştırma etiği, İnsan gönüllüler, Tıpta araştırma
    EN: Vulnerable group, Autonomy, Research ethics, Human subjects, Medical research