Özet
-
Algılanan sağlığın mortalitenin güçlü bir belirleyicisi olduğu, ayrıca morbidite ve sağlık hizmeti kullanımının belirleyen iyi bir ölçüt olduğu bilinmektedir. Amaç: Bu araştırmada bazı birinci basamak sağlık kuruluşlarına başvuranlarda algılanan sağlık düzeyine etki eden sağlık ve sosyal özellikleri belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın katılımcılarını Ankara il merkezinde yer alan 6 birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran 18 yaş ve üzeri 2560 kişi oluşturmaktadır. Algılanan sağlık WHOQOL-BREF ölçeğindeki genel sağlık sorusu ile değerlendirilmiştir. Analizlerde, algılanan sağlık sorusuna “hiç hoşnut değil” ve “çok az hoşnut” yanıtlarını verenler algılanan sağlığı kötü olanlar olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Algılanan sağlığı kötü olanların sıklığı %8,9’dur. İki değişkenli karşılaştırmalarda işsizlere göre algılanan sağlığın kötü olma riski sırasıyla mavi yakalılarda (OR:0,43, %95 GA:0,22-0,88), kendi hesabına çalışanlarda (OR:0,33, %95 GA:0,16-0,69) ve beyaz yakalılarda (OR:0,29, %95 GA:0,14-0,59) daha düşük iken, riskin en düşük olduğu grup işverenlerdir (OR:0,06, %95 GA:0,01-0,47). Algılanan sağlığın kötü olmasını etkileyen faktörlerin lojistik regresyon analizi sonuçlarına göre herhangi bir yakınması olanlarda ve kronik hastalığı olanlarda algılanan sağlığın kötü olma riski daha yüksek iken, yüksek gelir (3. ve 4. gruplar) ve sosyoekonomik gruplarda (3. grup) risk daha düşüktür. “Bağıl risk”, “risk farkı”, “toplum için atfedilen risk” değerleri sırasıyla gelir grupları ve sosyal sınıfl ar için 2,48 ve 16,92; %7,7 ve %20 ,7; %40,2 ve %85,4 olarak bulunmuştur. Gelir gruplarına göre konsantrasyon indeksi - 0,198’dir. Sonuç: Sosyoekonomik gruplar, gelir grupları, sosyal sınıfl ar arasında saptanan algılanan sağlık eşitsizlikleri, sağlığın toplumsal kategoriler arasında adaletsiz dağıldığını göstermektedir. Algılanan sağlığı belirlediği saptanan değişkenler, sağlıkta eşitlik için istihdam artırıcı ve gelir dağılımını düzeltici ekonomi politikalarına gereksinimi ortaya çıkarmaktadır.
Summary
-
It is known that perceived health status is a strong determinant of mortality and also a criterion determining the use of health services. Objective: This study seeks to determine health and social characteristics that aff ect perceived health status in those applying to primary health services. Methodology: Participants to the survey are 2,560 persons at age 18 and over who applied to 6 primary health centers at the province centre of Ankara. Perceived health status is assessed with the overall health question in the WHOQOL-BREF scale. In analyses conducted, those giving such responses as “not satisfied at all” and “barely satisfied” to the question on perceived health status are classified as in “poor health status”. Findings: The frequency of “poor health status” is 8.9%. In two-variable comparisons, the risk of “poor health status” with respect to unemployed people is lower by (OR: 0.43, 95% GA: 0.22-0.88) among blue collar workers, (OR: 0.33, 95% GA: 0.16-0.69) among self-employed and by (OR: 0.29, 95% GA: 0.14-0.59) among white collar workers. The group with the lowest risk is employers (OR: 0.06, 95% GA: 0.01-0.47). According logistic regression analysis of factors aff ecting the perception of “poor health status”, while the risk of this perception is higher among those with some health complaint and chronic illness it is lower among higher income (3rd and 4th groups) and socioeconomic status (3rd group) groups.Relative risk”, “risk diff erence” and “socially attributable risk” values for income groups and social classes were found, respectively, as 2.48 and 16.92; 7.7% and 20.7%; 40.2% and 85.4%. The concentration index for income groups is - 0.198. Conclusion: Inequalities in perceived health status observed between socioeconomic groups, income groups and social classes suggest unfair distribution across social categories. Variables identified as aff ecting perceived health status point out to the need for economic policies generating employment and improving income distribution for equality in health.
