MAKALE ARTICLE

Sanrı, varsanı, bunlara eşlik eden düşünce, konuşma ve davranışlarda dağınıklık, negatif belirtiler ile ortaya çıkan kronik gidişli psikotik bozukluk olan şizofreni toplumda yaklaşık yüzde 1 gibi sabit ve yüksek bir oranda görülmektedir. Sadece algısal bir bozukluk değil düşünce, bilişsel işlevler, aff ektif sistem ve özellikle dil işlevleri gibi karmaşık sistemleri etkilemektedir. Şizofreni diğer psikiyatrik bozukluklara göre daha az görülür ancak sosyal sonuçları, kronik oluşu ve tedavi olanaklarının sınırlı olması nedeniyle en bilinen ruhsal rahatsızlıklardan biridir. Çağlar boyunca şizofreninin nedenleri sorgulanmaya çalışılmış, günümüzde de halen tam bir etiyolojik açıklamaya kavuşmamıştır. Özellikle etkilediği işlevler açısından düşünüldüğünde şizofreni diğer ruhsal belirti kümelerine göre daha karmaşık sistemlerin bir ürünüdür. Bu durum evrimsel olarak hastalığı daha da ilgi çekici kılmaktadır. Genetik aktarımına ilişkin Mendel kalıtımı gösterilemese de toplumda sabit ortaya çıkma oranına sahip olması, işlevselliği doğrudan ve dolaylı olarak bozan görünürde üreme başarısını etkileyecek bir hastalık olmasına rağmen bu geçiş oranının korunmuş olması onu evrimsel açıdan daha da çekici hale getirmektedir. Şizofrenide ortaya çıkan sanrıların birçok hastada benzer örüntüde oluşu, soyutlama bozulmakla birlikte algısal bozuklukların zengin içeriği, dil işlevlerinde, sosyal bilişte ve bellek sistemlerinde bozulmanın yakın akrabalarda da gözlenmesi işlevsel/yapısal sorunun primat evriminin son dönemlerine ait olduğunu işaret etmektedir. Büyük olasılıkla birden fazla klinik durumu içerse de şizofreninin evrimsel açıdan irdelenmesi hem insanın evriminin hem de şizofreninin etiyolojisinin anlaşılmasını kolaylaştıracaktır.

Schizophrenia characterized with encoherance in behaviours, speech, thought and negative psychotic symptoms has been seen in public with high and fixed prevalance rate like 1%. More than a perceptual disorder, it aff ects complex systems especially language among aff ective system, thought and cognitive functions. Even if it’s not as common as other psychiatric disorders, schizophrenia is one of the most known mental disorder because of its chronic outcome, social consequences, limited treatment options. Having said that cause of schizophrenia has been interrogated throughout eras, an etiological explanation hasn’t been confirmed in the present, yet. Especially, considering with aff ected mental functions make think that schizophrenia would be a product of more complex systems than other set of psychiatric symptoms. Hereby, it is a challenging issue in an evolutionary manner. More interestingly, schizophrenia not as a Mendelian inherited disorder but showing an universally fixed rate notwithstanding its reproductive disadvantage poses an evolutionary paradox. Similar delusional patterns, rich content of perceptual impairment in contrast with concrete process of thought, dysfunctions in language, social cognition and memory areas sighted in close kins point out that functional/structural impairments have been belong to last stages of primate evolution. Though schizophrenia probably has several clinical manifestations, evolutionary studies would make easier not just understanding schizophrenia etiology also being human.