Yazar
Kayıhan PALA
Prof. Dr., Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD Öğretim Üyesi

Özet

  • Neoliberal sağlık reformları kamu hastanelerinin finansman yapısını değiştirmiştir. Genel bütçenin payı giderek azalırken, sağlık sigortaları gibi bütçe dışı kaynakların payı artış göstermiştir. Finansman yapısındaki bu değişim hastanelerin “kamu” niteliğini ortadan kaldırmaktadır. Bu değişime bağlı olarak, Türkiye’de, döner sermaye başat bir finansman aracı olmuştur. Bugün kamu hastanelerinde gelirlerin büyük bir bölümü döner sermayeler aracılığıyla kazanılmakta ve harcamaların tamamına yakını da yine döner sermayeden yapılmaktadır. Kamu hastanelerinin finansman yapısındaki değişim, hasta bakımı ile ilgili pek çok değişikliğe yol açmıştır. Hastalar daha kısa süre yatırılmaya başlanmıştır. Az yataklı ya da çok büyük hastaneler kapatılmaktadır. Uzun süre bakım gerektiren hastalara yönelik hizmetler hastane dışına transfer edilmeye başlanmıştır. Genel olarak hastane yatak kapasiteleri düşmektedir. Hastanelerdeki pek çok hizmet (otelcilik, ev bakımı, patoloji, laboratuvar hizmetleri, mutfak, temizlik, arşiv hizmetleri gibi) dışarıdan satın alınmaktadır. Kamu hastaneleri reformu ile ilgili güncel eğilim Dünya Bankası tarafından “özerklik”, “korporatizasyon” ve “özelleştirme” olarak tanımlanmaktadır. Buna sıklıkla “yeni kamu yönetimi” ya da “piyasalaştırma” adı da verilmektedir. Kamu hastanelerini piyasalaştırmanın en uçtaki bileşeni özelleştirmedir. Hastanelerin özelleştirilme yöntemlerinden birisi de kamu-özel ortaklığı (Şehir hastaneleri) modelidir. Şehir hastaneleri ile “kamu” adı kullanılarak küresel sermayeye yeni ve büyük bir kaynak aktarılmaktadır.

Summary

  • Neoliberal health reforms have changed the financial structure of public hospitals. While the share of general budget has gradually decreased, the share of extra-budgetary sources such as health insurance as increased. This change in financial structure has eliminated the “public” nature of hospitals. Depending on this change, revolving fund has been a dominant financing tool in Turkey. Nowadays, a large part of the income is derived from the revolving fund and almost all of the expenditures are made from the revolving fund again in public hospitals. The change in financial structure of public hospitals have led to many changes in patient care. Hospitalization period has reduced. Low or largest bed hospitals are closed. Long term care services began to be transferred out of hospital. In general, hospital bed capacity is reduced. Many services in hospitals (Hospitality, home care, pathology and other laboratory services, kitchen, cleaning, archive services etc.)are purchased externally. Current trends related with public hospitals reform is defined as ”autonomy”, “corporation” and “privatization” by World Bank. This is often also called “new public management” or “marketization”. Extreme component of marketization of public hospitals is privatization. One of the methods of privatization of hospitals is a model of public-private partnerships (Also called “city hospitals” in Turkey). A huge new source is transferred to global capital with city hospitals using “public” name.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: neoliberal sağlık reformları, kamu hastaneleri, finansman, piyasalaştırma
    EN: neoliberal health reforms, public hospitals, finance, marketization.