MAKALE ARTICLE

Bu makalenin amacı, AKP ile geçen 15 yılda yürütülen sağlık politikalarının sağlık emek gücüne etkilerini ortaya koymaktır. Bunun için AKP Programı, Sağlıkta Dönüşüm Programı, Sağlıkta İnsan Kaynakları 2023 Vizyonu, 2002’den bu güne toplam dört genel seçim beyannamesi, 9. ve 10. beş yıllık kalkınma programları, AKP 2023 Vizyonu, AKP’nin sekiz Hükümet Programı’ndan yedisi ve onların dört eylem planı olmak üzere 21 belge analiz edilmiştir. Bu belgelerde, sağlık emek gücünün doğrudan ne kadar yer aldığı, nasıl kavramsallaştırıldığı, esnek üretimin ve sağlık reformlarının önemli yapı taşı olan sayısal esneklik, zamana göre esneklik, fonksiyonel esneklik, ücret esnekliği, üretim sürecinde esneklik, işyerinin esnekleştirilmesi ya da uzaklaştırma stratejileri ve istihdam esnekliğinin yer alıp almadığı, yer aldıysa ne şekilde ele alındığı incelenmiştir. Belgelere göre, AKP büyük oranda sağlık reformlarının özüne uygun olarak emek etkinliğinin öznesi olan insanı, emek gücü olmaktan çıkararak, onu, daha çok başkaları tarafından kullanılan para, sermaye gibi nesnelere dönüştürme anlamında olan “sağlık insan kaynağı” kavramını kullanmıştır. Belgelerde, sağlık emek gücünün emek sürecinde en fazla sırasıyla; sayısal esneklik, sağlık hizmetlerini sağlık kurumları dışına taşıyarak sağlık emek gücünün çalışma mekânı da değiştiren evde sağlık hizmetleri, performansa dayalı ücretlendirme, sözleşmeli ve tele çalışmaya dayalı esnek istihdam, emek denetim mekanizması ile göreli sömürü mekanizmalarının aracı olan Toplam Kalite Yönetimi ve Hareket-Zaman Etüdü çalışma örneği olan Merkezi Hastane Randevu Sistemi bulunmaktadır. Tüm bu yapısal değişimler, diğer ülke örneklerinde de görüldüğü gibi, ticarileşmiş sağlık hizmetlerine sağlık emek gücünü entegre etme, mutlak ve göreli sömürü mekanizmalarıyla sömürü oranlarını artırma sürecidir.
Geliş Tarihi : 14.11.2017
Kabul Tarihi : 29.12.2017

The objective of the review is to expose the impact of 15 years long government of the AKP (Justice and Development Party) and its health policies on labour force in health. The study analysed 21 documents that include the AKP Programme, Transformation in Health Programme, 2023 Vision for Human Resources in Health, four general election declarations of the ruling party since 2002, 9th and 10th five-year development plans, AKP’s 2023 Vision, seven of eight government programmes and four action plans associated with these programmes. These documents were analysed with respect to the following: the space dedicated directly to health labour force; how it is conceptualized; whether and how such important building blocks of fl exibility as numerical fl exibility, fl exibility in working hours, functional fl exibility, wage fl exibility, fl exibility in production processes, workplace fl exibility or distancing strategies and employment fl exibility are covered. According to documents, the AKP largely strips human being as the subject of labour activity of its character of labour power and instead uses the concept “human resources in health” that denotes its transformation into objects such as money and capital mostly used by others. In the labour process of health labour force, priority is given to numerical fl exibility, introduction of home-based delivery of health services instead of health institutions, performance-based remuneration, fl exible employment based on-contract and teleworking, labour supervision mechanism, and the Central Hospital Appointment System representing Total Quality Management and Time and Motion Study as instruments of relative exploitation mechanism are among other structural changes. As can be seen in cases from other countries, all these structural changes constitute a process in which health labour force is integrated with commercialized health services and rates of exploitation are increased in absolute and relative terms.
Received : 14.11.2017
Accepted : 29.12.2017