MAKALE ARTICLE

Hızla artan mahkûm sayısı ile birlikte cezaevlerindeki uygunsuz fiziksel koşullar, çoğunlukla toplumların dezavantajlı kesimlerinden gelen mahkûmların, bu kurumlara getirdikleri sorunlarla birleşince, pek çok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Gelişmiş ülkelerde, çok ve çeşitli sağlık sorunlarına sahip mahkûmların kapsamlı sağlık değerlendirmeleri, bulaşıcı hastalıkları önleme, sağlığı geliştirme, madde kullanım bozukluğunu önleme ve rehabilitasyonu, aralarında hemşirelerin de olduğu interdisipliner bir ekiple yürütülmekte; tutuklu ve hükümlülerin cezaevine girişlerinden çıkışlarına kadar olan süreç, uzman cezaevi hemşirelerince yönetilmektedir. Oldukça genç bir uzmanlık alanı olan  cezaevi hemşireliğinin, mahkûm bakımına sağladığı faydalar, hemşireliğin bu alanda daha fazla tanınmasını sağlamıştır.Avrupa’nın en fazla mahkûm nüfusuna sahip Türkiye’de, cezaevi hemşireliğinin henüz yeni tartışılmaya başladığı; yasalarla cezaevi hemşirelerinin görev, yetki ve sorumlulukları tanımlanmış olsa da, cezaevlerinde ağırlıklı olarak sağlık memuru, aile sağlığı çalışanı gibi diğer sağlık çalışanlarının bakım hizmetlerini yürüttüğü görülmektedir. Hekim odaklı yürütülen cezaevi sağlık sisteminin de zaman zaman şikâyetlere konu olduğu izlenmektedir.Yapılan çalışmada cezaevi hemşirelerin hizmet verdiği yer olarak “cezaevleri”; hizmet verdiği nüfus grubu olarak “tutuklu ve hükümlüler” ve hizmet alanı olarak “mahkûmların genel sağlık ve bakım sorunları” ele alınmıştır. Aynı zamanda cezaevi hemşirelerinin hizmet yürütümünde karşılaştıkları sorunlar değerlendirilmiştir. İspanya, İngiltere, Amerika ile Türkiye’deki cezaevi hemşireliğinin tarihsel gelişimi, eğitimi ve cezaevlerinde yürütülen hemşirelik hizmetleri karşılaştırılmıştır. Yapılan çalışma ile cezaevi hemşireliğine dikkat çekilmekte; iyi uygulamaların Türkiye’ye örnek olabileceği düşünülmektedir.

The rapidly expanding number of convicts and poor physical circumstances, combined with the problems brought to these institutions by inmates, most of whom come from underprivileged backgrounds, can lead to plenty of health issues. In developed countries, an interdisciplinary team, including nurses, performs complete health examinations of convicts as well as the prevention of infectious diseases, health promotion, and the prevention and rehabilitation of substance disorders. The management of the process from the entrance to the prison of the detainees and convicts is carried out by specialist prison nurses. The benefits of prison nursing which is a very young specialty, have led to greater recognition of nursing in this field. In Turkey, which has the largest prisoner population in Europe, prison nursing has just begun to be discussed; although the duties, authorities and responsibilities of prison nurses are defined by law, it is seen that other health workers such as health officers and family health workers provide care services in prisons. The prison health system, carring out with a physician-oriented approach, is also the subject of complaints from time to time. In this study, “prisons”, where prison nurses work, “detainees and convicts”, the population serviced by prison nurses, and “general health and care concerns of prisoners”, where prison nurses’ service areas are discussed. The historical development, education and nursing services in prisons in Spain, England, America and Turkey were compared. The study draws attention to prison nursing; it is believed that effective practices can help pave the way for Turkey