Yazar
Melda YAMAN
Doç. Dr, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, İktisadi Gel.ve Ulus.İktisat Ana Bilim Dalı (ORCID No: 0000-0002-5757-2646)

Özet

  • AKP yirmi yılı aşan iktidarı boyunca başlıca politikalarını kadınların bedenini ve emeğini denetleyerek şekillendirdi. Bu politikalar, muhafazakârlık ile neoliberalizmin etkileşiminin bir ürünü olarak görülmeli. Bu makalede toplumsal yeniden üretim yaklaşımının izinden giderek, aile, beden ve kadın emeği politikalarının, sermaye birikimi, krizler ve makroekonomik politikalarla ilişkisi araştırılmıştır. Bu araştırma, kadın emeğinin ve kadın bedeninin neoliberal politikaların yol açtığı yıkıma karşı bir güvenlik ağı, demografik değişimin yol açtığı sürekli ve artan bakım ve yeniden üretim ihtiyaçları için bir bakım sağlayıcı ve ihracat sanayileri için genç, bol ve ucuz işgücü kaynağı olarak görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bütün bu politikalar, kadınların bedenleri ve emekleri üzerindeki çok katlı tahakküm, denetim ve baskı biçimleriyle birlikte yürümektedir.

Summary

  • Throughout its more than two decades in power, AKP has shaped its main policies by controlling women’s bodies and labour. These policies should be seen as a product of the interaction between conservatism and neoliberalism. In this article, following the social reproduction approach, the relationship between family, body and women’s labour policies and capital accumulation, crises and macroeconomic policies is investigated. This research reveals that women’s labour and body are seen as a safety net against the destruction caused by neoliberal policies, as a care provider for the constant and increasing care and reproduction needs caused by demographic change, and as a source of young, abundant and cheap labour for export industries. All these policies go hand in hand with multiple forms of domination, control and oppression over women’s bodies and labour.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: beden politikaları, kadın emeği, aile politikası, toplumsal yeniden üretim, evlenecek gençlerin desteklenmesi projesi
    EN: body politics, women’s labour, family politics, social reproduction, the project to support young people to get married

Dipnot / Footnote

  • 1. Program’da şöyle deniyor: “Bu dönemde, aktif işgücü politikaları daha esnek istihdam modelleri ile desteklenerek kısa vadede ekonominin ihtiyaçlarına yönelik insan sermayesinin temini sağlanacaktır (s.27). “Uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil çalışma modelleri doğrultusunda, işgücü piyasasının ihtiyaçları, kadın erkek fırsat eşitliği ve iş özel yaşam dengesini gözeten düzenlemeler yapılacaktır” (s.38). 2. Bugün, emek yoğun endüstriler hala Türkiye’nin önde gelen ihracatları arasında yer alıyor ve Türkiye uluslararası iş bölümündeki konumunu korumak ve özellikle tekstil ve hazır giyim üretimi olmak üzere ihracat endüstrilerinde Çin ve Hindistan gibi ülkelerle rekabet etmek için ucuz işgücüne ihtiyaç duyuyor. Bu bakımdan Türkiye’nin “Avrupa’nın Çin’i olacağı” uzun süre dillendirildi. DİSK raporuna göre, Türkiye düşük ücretler ve uzun çalışma saatleri ile ucuz işgücünün sömürülmesi açısından gerçekten de “Avrupa’nın Çin’i” olma yolundadır (Disk-Ar 2010). 3. https://www.youtube.com/shorts/pJruB8SntbE. 4. Program doğum yapan kadınlara “doğum hediyesi”, artırılmış doğum izni, doğum sonrası kısmi süreli çalışma gibi teşviklerle doğum hızını artırmayı hedeflemektedir.

Kaynaklar / References

  • Acar, F. ve G. Altunok (2013) The ‘Politics of Intimate’ at the Intersection of Neoliberalism and Neo-conservatism in Contemporary Turkey, Women’s Studies International Forum, 41: 14–23. Ak, F. (2019) Ekonomik Kriz/ Krizler ve LGBTIQ+ Bireyler, Toplum ve Hekim Dergisi, 34(3): 229-241. Akkan, B. (2018) The Politics of Care in Turkey: Sacred Familialism in a Changing Political Context, Social Politics: International Studies in Gender, State ve Society, 25 (1): 72–91. Armstrong, P. ve H. Armstrong (1983) Beyond Sexless Class and Classless Sex: Towards Feminist Marxism, Studies in Political Economy, 10 (1): 7-43. Arruzza, C, T.Bhattacharya, ve N. Fraser (2019) % 99 İçin Feminizm: Bir Manifesto, Çev.: Utku Özmakas, İstanbul: Sel Yayıncılık. ASHB (2024a) Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi, erişim tarihi: 10 Temmuz 2024, https://www.aile.gov.tr/duyurular/evlenecek- genclerin-desteklenmesi-projesi-2-faz/. ASHB (2024b) Aileyi Güçlendirme Vizyon Belgesi ve Eylem Planı. Bakker, I. (2003) Neo-liberal Governance and the Reprivatization of Social Reproduction: Social Provisioning and Shifting Gender Orders, I. Bakker ve S. Gill (der.) Power, Production and Social Reproduction içinde, Houndmills: Palgrave Macmillan, 47-66. Bakker, I ve S. Gill (2003) Ontology, Method, and Hypotheses, I. Bakker ve S. Gill (der.) Power, Production and Social Reproduction içinde, Houndmills: Palgrave Macmillan, 17-32. Bhattacharya, T (2017a) Introduction: Mapping Social Reproduction Theory, T. Bhattacharya (der.) Social Reproduction Theory: Remapping Class, Recentering Oppression içinde, Londra: Pluto Press, 1-21. Bhattacharya, T. (2017b) How Not to Skip Class: Social Reproduction of Labor and the Global Working Class, T. Bhattacharya (der.) Social Reproduction Theory: Remapping Class, Recentering Oppression, Londra: Pluto Press, 68-94. Buğra, A. ve Ç. Keyder (2006) The Turkish Welfare Regime in Transformation, Journal of European Social Policy, 16 (3): 211– 228. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024) Orta Vadeli Program (2025-2027). Coşar, S. ve M. Yeğenoğlu (2009) The Neoliberal Restructuring of Turkey’s Social Security System, Monthly Review, 60 (11): 36-49. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2018) Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Programı Eylem Planı, erişim tarihi: 2 Kasım 2024, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2018/10/22AileninveDinamik_Nufus_Yapisinin_Korunmasi_ ProgramiBASKI.pdf. Disk-Ar (2010) Hizmet ve Ticaret Sektörlerinde İstihdam ve Reel Ücretler Raporu, erişim tarihi: 16 Mart 2024, https://disk. org.tr/2010/10/turkiye-ucuz-emek-somurusunde-avrupanin-cinir21- olma-yolunda. Elson, D. (2012) Social Reproduction in the Global Crisis: Rapid Recovery or Long-Lasting Depletion?, P. Utting, S. Razavi ve R. Varghese Buchholz (der.) The Global Crisis and Transformative Social Change içinde, New York: Palgrave Macmillan, 63-81. Engels, F. (2019) Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Çev.: Erkin Özalp, İstanbul: Yordam. Ercan, F. (2002) The Contradictory Continuity of the Turkish Capital Accumulation Process: A Critical Perspective on the Internationalization of the Turkish Economy. N. Balkan ve S. Savran (der.) The Ravages of Neo- liberalism: Economy, Society and Gender in Turkey içinde, New York: Nova Publications, 21-39. Ercan, F. ve Ş. Oğuz (2015) From Gezi Resistance To Soma Massacre: Capital Accumulation and Class Struggle in Turkey, Sosyalist Register 51 (2015): 114-135. Boratav, K., E. Yeldan ve A. H. Köse (2001) Turkey: Globalization, Distribution and Social Policy, 1980–1998, Working Paper no. 20, New York: CEPA Working Paper Series. Ferguson, S. (2016) Intersectionality and Social-Reproduction Feminisms: Toward an Integrative Ontology, Historical Materialism, 24 (2): 38-60.

Geliş Tarihi / Received Date

  • 17.10.2024

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 14.11.2024