Yazar
Özlem KATISÖZ
Uzm, Şehir ve Bölge Planlamacı Avrupa İklim Eylem Ağı (Climate Action Network Europe – CAN) (ORCID No:0009-0005-8232-6665)

Yazar
Demet PARLAR
Uzm, İklim Adaleti Koalisyonu(ORCID No:Bekleniyor)

Yazar
Ecehan BALTA
Uzm.,İklim Adaleti Koalisyonu(ORCID No:0000-0001-9572-5896)

Yazar
Melisa KUTLUĞ
Uzm. Yeşil Düşünce Derneği(ORCID No: 0009-0003-4476-6067)

Yazar
Çiğdem ÇAĞLAYAN
Prof. Dr., Toplum ve Hekim Dergisi ADK.(ORCID No:0000-0003-4811-7059)

Özet

  •  Sivil Toplum Örgütleri (STÖ) resmî kurumların dışında kalan ve bunlardan bağımsız olarak çalışan, politik, sosyal, kültürel, hukukî ve çevresel amaçları doğrultusunda lobi çalışmaları, ikna ve eylemlerle çalışan, üyelerini ve çalışanlarını gönüllülük usulüyle alan, kâr amacı gütmeyen ve gelirlerini bağışlardan veya üyelik ödemeleri ile sağlayan kuruluşlar olarak tanımlanırlar. Neoliberal politikaların getirdiği kavramlardan biri olan “iyi yönetişim” kavramıyla birlikte, devlet ve özel sektör dışında karar alıcı mekanizmalara katılan diğer bir paydaş olarak son yıllarda pekçok alanda etkinlikleri artmıştır. Çevre ve iklim alanında da STÖ’ler farkındalık oluşturma, harekete geçirme, politika belirleme ve savunuculuk gibi eylemleri gerçekleştirmektedir. Ülkemizde iklim politikalarının gelişmesinde uluslararası kuruluşların büyük etkisi olmakla beraber STÖ’ler de düzenledikleri eylem ve kampanyalarla önemli rolleri bulunmaktadır. Bu nedenlerle iklim krizi ile mücadelede kavramlar ve örnekleri ele aldığımız bu sayıda iklim alanında çalışan STÖ temsilcilerine de yer vermek istedik. Yazılı forum niteliği taşıyan bu bölümde Avrupa İklim Eylem Ağı (Climate Action Network Europe - CAN Europe), İklim Adaleti Koalisyonu ve Yeşil Düşünce Derneği’nden temsilcilerinin sorularımıza verdiği yanıtlar üzerinden iklim krizi ile mücadelede STÖ’lerin rolünü ortaya koymak hedeflenmiştir.  

Summary

  •  Civil Society Organizations (CSOs) are defined as organizations that are outside of official institutions and operate independently of them, work through lobbying, persuasion and actions in line with political, social, cultural, legal and environmental objectives, receive their members and employees voluntarily, are non-profit and earn their income from donations or membership payments. Along with the concept of “good governance”, one of the concepts brought by neoliberal policies, their activities in many areas have increased in recent years as another stakeholder participating in decision-making mechanisms outside the state and private sector. In the field of environment and climate, CSOs carry out actions such as awareness-raising, mobilization, policy-making and advocacy. While international organizations have a great impact on the development of climate policies in our country, CSOs also play important roles with the actions and campaigns they organize. For these reasons, we wanted to include CSO representatives working in the field of climate in this issue, where we discuss concepts and examples in the fight against the climate crisis. In this section, which is a written forum, we aimed to reveal the role of NGOs in combating the climate crisis through the answers given to our questions by representatives from the Climate Action Network Europe (CAN Europe), the Climate Justice Coalition and the Green Thought Association.  

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: İklim krizi, adil geçiş, iklim adaleti, STÖ
    EN: Climate crisis, just transition, climate justice,CSO’s

Kaynaklar / References

  • Akyüz, A. (2019). Çook Alametler Belirmişti! 1968’in Ürünü Olarak Çevreci, Ekolojist ve Yeşil Hareketler. Ö. Turan (Ed.), 1968: İsyan, Devrim, Özgürlük (ss. 135-148). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. CAN Europe (2025) Enabling a 2040 climate-neutral EU https://caneurope.org/2040-communication-anniversary/ Candar, İ. (2023) Kimseyi Arkada Birakmadan: Bati Karadeniz’de İklim Hareketinin Güçlendirilmesi. Yeşil Düşünce Derneği, https://www.yesildusunce.org/wp-content/uploads/2023/09/Bati-Karadeniz-Rapor-Web.pdf Carbon Brief (2024) Analysis: China’s emissions have now caused more global warming than EU https://www.carbonbrief.org/analysis-chinas-emissions-have-now-caused-more-global-warming-than-eu/ Climate Council (2019) İnfografik: The Difference Between 1.5 and 2 Degrees of Warming. Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki: https://www.climatecouncil.org.au/resources/infographic-the-difference-between-1-5-and-2-degrees-warming/ Doruk, Ö. (2022) Bozkurt: İklim Adaleti Üzerine. Yeşil Düşünce Derneği, https://www.yesildusunce.org/wp-content/uploads/2023/03/bozkurt-iklim-adaleti-uzerine-saha-notlari.pdf Durban Declaration January 2006. https://www.fern.org/fileadmin/uploads/fern/Documents/Durban%20Declaration%20on%20carbon%20trading.pdf Dünya Meteoroloji Örgütü (2025) WMO confirms 2024 as warmest year on record at about 1.55°C above pre-industrial level Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki: https://wmo.int/news/media-centre/wmo-confirms-2024-warmest-year-record-about-155degc-above-pre-industrial-level#:~:text=An%20international%20team%20of%20experts,to%20the%201850%2D1900%20baseline. Gökpınar, Ö. (2021) LGBTİ+’lar Ve İklim Krizine Giriş Dönüşüme Kendimizden Başlamak İKlim 101 Tavsiyeler Kılavuzu. 17 Mayıs Derneği, https://www.17mayis.org/images/publish/pdf/iklim-101-tavsiyeler-kilavuzu-23-12-2021.pdf https://www.ipcc.ch/report/ar6/syr/downloads/ https://yesilgazete.org/iklim-orgutlerinden-turkiyenin-2024-karnesi-yetersiz-ve-celiskilerle-dolu/ IPCC. (2023). AR6 Synthesis Report: Climate Change 2023. https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/ IPCC. (2023). Climate Change 2023: Synthesis Report. Summary for Policymakers. Intergovernmental Panel on Climate Change. Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki: İklim Adaleti Koalisyonu (2021a), İAK Kuruluş Metni, https://docs.google.com/document/d/1GJrlHr5gyPi6UzPotTqVt5JXKSai1UZGxaxObKBMtzM/edit?tab=t.0, Erişim tarihi: 09.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu (2021b) İAK Güvenli Alan Metni, https://docs.google.com/document/d/16QuB8EZS-lnC0YqU16ZY6Q2i6d8qlg__/edit, Erişim tarihi: 09.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu (2023) Doğu Avrupa, Balkanlar Ve Akdeniz’de Madenciliğe Ve Savaşa Karşı Mücadele Ediyoruz! Erişim tarihi: 12.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu (2024c) İklim Adaleti Perspektifimiz, https://iklimadaletikoalisyonu.org/wp-content/uploads/2024/12/iklim_adaleti_perspektifimiz.pdf, Erişim tarihi: 30.12.2024. İklim Adaleti Koalisyonu. (2022a). Kömürlü santrallerin kapatılması raporu. https://iklimadaletikoalisyonu.org/wp-content/uploads/2022/12/iklim-adaleti-koalisyonu_komurlu-santrallerin-kapatilmasi-raporu_nisan2022.pdf, Erişim tarihi: 12.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu. (2022b). İklim Adaleti Kervanlarıyla Sınırları Aşıyoruz. https://iklimadaletikoalisyonu.org/iklim-adaleti-kervanlariyla-sinirlari-asiyoruz, Erişim tarihi: 15.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu. (2022c). 1. Uluslararası Ekokırım Konferansı Sonuç Bildirgesi. https://iklimadaletikoalisyonu.org/birinci-uluslararasi-ekokirim-konferansi-sonuc-bildirgesi/, Erişim tarihi: 15.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu. (2022d). Glasgow Halkların İklim Anlaşması. https://iklimadaletikoalisyonu.org/wp-content/uploads/2024/12/iklim_adaleti_perspektifimiz.pdf, Erişim tarihi: 09.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu. (2024a). Ekoloji örgütleri 1. Yıl Deprem Raporu. https://iklimadaletikoalisyonu.org/wp-content/uploads/2024/02/EKOLOJI-ORGUTLERI-1.-YIL-DEPREM-RAPORU.pdf, Erişim tarihi: 15.01.2025. İklim Adaleti Koalisyonu. (2024b). Madencilik Çalıştayı Sonuç Bildirgesi. https://iklimadaletikoalisyonu.org/iklim-adaleti-perspektifinden-madencilik-calistayi-sonuc-bildirgesi/, Erişim tarihi: 30.12.2024. İklim Adaleti Koalisyonu. (2024d). Ayın sonu, dünyanın sonu: Aynı sorumlular, aynı mücadele. https://iklimadaletikoalisyonu.org/ayin-sonu-dunyanin-sonu-ayni-sorumlular-ayni-mucadele/, Erişim tarihi: 13.01.2025. Köybaşı, S. (2024) İklim Kanunu Taslağı: Ne Biliyoruz?. İklim Masası, Erişim Tarihi 20 Mayıs 2024 https://www.iklimmasasi.com/iklim-kanunu-taslagi-ne-biliyoruz/ Magowan, R. (2022) A Climate of Disruption, Green European Journal, Erişim Tarihi 30 Kasım 2022 https://www.greeneuropeanjournal.eu/a-climate-of-disruption/ Mekanda Adalet Derneği (MAD) (2025) Adil Geçiş için Ermenek’ten Dersler https://mekandaadalet.org/wp-content/uploads/2025/01/Adil_gecis_icin_Ermenekten_dersler_web.pdf Newman, R., Noy, I. (2023) The global costs of extreme weather that are attributable to climate change. Nat Commun 14, 6103 (2023). https://doi.org/10.1038/s41467-023-41888-1 Reuters (2021) Explainer: What’s the difference between 1.5°C and 2°C of global warming? Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki:https://www.reuters.com/business/cop/whats-difference-between-15c-2c-global-warming-2021-11-07/ SEFİA ve CAN Europe (2023) Kömüre Dayalı İstihdamdan Çıkış: Sorun Alanları ve Çözüm Önerileri https://sefia.org/arastirmalar/komure-dayali-istihdamdan-cikis-sorun-alanlari-ve-cozum-onerileri/ Shura (2024) Adil Dönüşüm ve Bölgesel İstihdam: Türkiye İçin Politika Seçenekleri https://shura.org.tr/wp-content/uploads/2024/07/SHURA-EDM-Adil-Donusum-ve-Bolgesel-Istihdam-Turkiye-Icin-Politika-Secenekleri-27.06.2024.pdf Stockholm Resilience Centre. (2025). Planetary Boundaries. https://www.stockholmresilience.org/research/planetary-boundaries.html, Erişim tarihi: 10.01.2025. Şahin, Ü. (2012). Yeşil Düşünce. O. İmga, H. Olgun (Ed.), Yeşil ve Siyaset: Siyasal Ekoloji Üzerine Yazılar. Ankara: Liberta Yayınları. TEMA (2024) Türkiye Maden Ruhsatlarının Tehdidi Altında,https://www.tema.org.tr/basin-odasi/basin-bultenleri/turkiye-maden-ruhsatlarinin-tehdidi-altinda, Erişim tarihi: 15.01.2025. Tutschek, D. (2023). Nuclear Power Dead End For Climate Change Mitigation. Green European Foundation. Uncu, B.A.(2020) Sivil Toplum ile Şehri Yeşil Yapmak: Yeşil Şehir Uygulamaları Çerçevesinde İBB-Sivil Toplum İlişkilerinin Değerlendirme Raporu. Yeşil Düşünce Derneği https://www.yesildusunce.org/wp-content/uploads/2021/06/Sivil_Toplum_ile_Sehri_Yesil_Yapmak_17Nisan.pdf UNEP (2024) Emissions Gap Report Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki: https://www.unep.org/resources/emissions-gap-report-2024 Urgewald (2024) The Trillions in Fossil Fuel Developers https://investinginclimatechaos.org/ World Weather Attribution (WWA) (2024) 10 years of rapidly disentangling drivers of extreme weather disasters Erişim tarihi: 07.06.2025 Erişim linki: https://www.worldweatherattribution.org/10-years-of-rapidly-disentangling-drivers-of-extreme-weather-disasters/ Yeşil Gazete web sayfası https://yesilgazete.org/cop29-turkiye-iklim-yol-haritasini-paylasti-komurden-cikis-yine-yok/

Geliş Tarihi / Received Date

  • 15.01.2025

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 28.02.2025