Yazar
İbrahim İzlem GÖZÜKELEŞ
TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi(ORCID No:0009-0000-0412-8165)

Özet

  • Günümüzde yapay zekâ (YZ) ulaşımdan sağlık hizmetlerine, üretimden tarıma kadar pek çok alanda kullanılıyor. Ancak YZ hakkındaki mitler, mevcut YZ’nin olanak ve sınırlılıklarının doğru biçimde değerlendirilebilmesini zorlaştırıyor. Bugün karşı karşıya kaldığımız sorunlar YZ’nin dünyayı ele geçirecek potansiyelde olmasından değil iddia edildiği kadar mükemmel olmamasından kaynaklanıyor. YZ etiği, bu teknolojilerin bireyler, toplum ve çevre üzerindeki etkilerini sorgulamaktadır. Fakat YZ etiğini, geliştirilen YZ sistemlerinin ahlakiliğinden çok söz konusu sistemlerin geliştirilmesinden kullanımına kadar çeşitli aşamalarda yer alan insanların ve kurumların sorumluluğu bağlamında tartışmak gerekiyor. YZ etiği kamusal düzenlemenin yerine geçen değil, onu hedefleyen bir yaklaşım olarak görülmeli. Bu nedenle YZ etiğinin açıklanabilirlik, önyargı, şeffaflık, mahremiyet gibi alanlardaki teknik çalışmalarla sınırlandırılmasının sorunların çözümüne katkısı sınırlı olacaktır. YZ, sorunlar ve çözümler; ekonomi, toplum ve çevreyi de dikkate alan daha geniş bir bağlamda tartışılmalıdır.

Summary

  • Today, artificial intelligence (AI) is used in many fields, from transport to healthcare, from manufacturing to agriculture. However, myths about AI make it difficult to accurately assess the possibilities and limitations of current AI. The problems we face today are not because AI has the potential to take over the world, but because it is not as perfect as claimed. AI ethics questions the impact of these technologies on individuals, society and the environment. However, it is necessary to discuss AI ethics in the context of the responsibility of people and institutions involved in various stages from the development of these systems to their use, rather than the morality of the AI systems developed. AI ethics should not be seen as a substitute for public regulation, but as an approach aiming at it. For this reason, limiting AI ethics to technical studies in areas such as explainability, bias, transparency, privacy will have a limited contribution to solving problems. AI, problems and solutions should be discussed in a broader context that also takes into account the economy, society and the environment.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Yapay Zekâ, Etik, Kamusal Düzenleme
    EN: Artificial Intelligence, Ethics, Public Regulation

Dipnot / Footnote

  • 1. https://www.nytimes.com/2023/03/14/technology/openai-new-gpt4. html, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 2. https://www.schneier.com/blog/archives/2016/03/data_is_a_toxic. html, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 3. https://www.context.news/ai/video/forget-jobs-ai-is-coming-for-yourwater, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 4. https://futurism.com/the-byte/eric-schmidt-ai-regulate-itself, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 5. https://www.theverge.com/2023/3/13/23638823/microsoft-ethics- society-team-responsible-ai-layoffs, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 6. https://tr.wikipedia.org/wiki/Tramvay_problemi, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 7. https://yz.bmo.org.tr/, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 8. https://slate.com/technology/2023/02/tesla-recall-full-self-driving- nhtsa-musk-regulation.html, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025 9. https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics/ jd-vance-elon-musk-x-twitter-donald-trump-b2614525.html, Erişim Tarihi 12 Nisan 2025

Kaynaklar / References

  • Airoldi, M. (2022). Machine habitus: Toward a sociology of algorithms. John Wiley & Sons. Bietti, E. (2020). From ethics washing to ethics bashing: a view on tech ethics from within moral philosophy. In Proceedings of the 2020 conference on fairness, accountability, and transparency (pp. 210-219). Bolte, L., & Van Wynsberghe, A. (2024). Sustainable AI and the third wave of AI ethics: a structural turn. AI and Ethics, 1-10. Dignum, V. (2019). Responsible artificial intelligence: how to develop and use AI in a responsible way (Vol. 2156). Cham: Springer. LaGrandeur, K. (2023). The consequences of AI hype. AI and Ethics, 1-4. Marcus, G. F. (2024). Taming Silicon Valley: How We Can Ensure That AI Works for Us. MIT Press. Munn, L. (2023). The uselessness of AI ethics. AI and Ethics, 3(3), 869-877. O’Neil, C. (2016). Weapons of math destruction: How big data increases inequality and threatens democracy. New York: Crown Publishers. Robbins, S. (2023). Recommending Ourselves to Death: values in the age of algorithms. In Recommender Systems: Legal and Ethical Issues (pp. 147-161). Cham: Springer International Publishing. Sanger, D. (2025). Vance, in First Foreign Speech, Tells Europe That U.S. Will Dominate A.I., https://www.nytimes.com/2025/02/11/world/europe/vance-speech-paris-ai-summit.html, son erişim 28.03.2025 Van Wynsberghe, A. (2021). Sustainable AI: AI for sustainability and the sustainability of AI. AI and Ethics, 1(3), 213-218. Van der Vlist, F., Helmond, A., & Ferrari, F. (2024). Big AI: Cloud infrastructure dependence and the industrialisation of artificial intelligence. Big Data Soc 11 (1): 1–16.

Geliş Tarihi / Received Date

  • 15.04.2025

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 14.05.2025